“Emotionele Rotterdamse show die symbool staat voor alle kinderen van ouders met een trauma”

Een bijzondere voorstelling over straatcultuur brengt publiek dichter bij jongeren, maar de jongeren ook onderling dichter bij elkaar. „Ze zijn familie van elkaar geworden.”

Dit artikel is overgenomen van de website van het NRC en geschreven door Süeda Isik. De originele versie lees je via deze link.

„Elia is de jongen, of het meisje, over wie in de krant staat dat hij is neergestoken of iemand heeft neergestoken”, zegt Jasmina Ibrahimovic, directeur Rotterdams Wijktheater „Hij is de jongen die de overval pleegt. Hij is de beste vriend die een drugshandeltje opzet en met het geld boodschappen betaalt voor zijn moeder.”

De voorstelling ELIA, eerder deze maand te zien in Theater Zuidplein, is onderdeel van het multidisciplinair project De StraatStaat , waarin de kloof tussen burger, straat- en schoolcultuur wordt onderzocht. ELIA wordt gespeeld door jongeren zonder podiumervaring, die veelal opgroeiden in kwetsbare (thuis)situaties. Het stuk is geïnspireerd op die ervaringen.

De voorstelling bestaat uit twee lagen, vertelt Ibrahimovic. De eerste toont wat er gebeurt met jongeren die nergens geborgenheid vinden – niet op school, niet thuis. Vaak missen zij een veilig nest. De tweede laag laat zien hoe de maatschappij omgaat met deze jongeren.

„Als multipersonage is Elia continu een katalysator voor allerlei onrust in de samenleving”, vertelt Ibrahimovic. „In de voorstelling wordt gekeken naar hoe je de schakel doorbreekt als ouders 2-0 achterstaan. Of als de maatschappij je blijft stoppen in hetzelfde verdomhoekje.”

Gesnik en gelach

Er ontstaat een bijzondere voorstelling wanneer een team van ervaren kunstenaars luistert naar jongeren zoals Elia, vertelt Ibrahimovic. „Wij als community theatermakers vroegen zonder oordelen aan de jongeren: ‘vertel maar, wat speelt zich af in jouw wereld?’ Elk mens wil graag gehoord worden.” Het publiek snikte en lachte voortdurend bij hun verhalen.

In die intieme sfeer vroegen de jongeren het publiek om begrip voor de redenen waarmee ze hun heil zochten en vonden op straat.

Speelster Soraia Filipa Borges (32) hoopt dat bezoekers inzien dat een hele geschiedenis schuil gaat achter de woorden ‘hangjongeren’ en ‘dakloos’. In de voorstelling vertelt ze over de periode waarin ze zwanger op straat belandde. „Elia staat symbool voor alle kinderen van ouders met een trauma. Deze ouders konden er niet voor kun kinderen zijn, maar deden wel hun best met de informatie die ze destijds hadden.”

Zij is zelf een van die ouders geweest. „Met mijn dochter gaat het nu goed, want ik heb een knop omgedraaid. Maar het kan zijn dat je dat niet lukt als moeder.”

Hechte groep

Er is een groot leeftijdsverschil tussen de spelers: de jongste is tien en de oudsten zijn boven de dertig. „Het mooie is dat de ouderen een voorbeeld zijn geworden voor de jongeren”, zegt Ibrahimovic.

De voorstelling bracht niet alleen het publiek dichter bij de jongeren, ook de jongeren onderling dichter bij elkaar. Voor aanvang hingen ze in de kantine om tafelvoetbal te spelen en grapjes te maken. Een van de spelers riep naar de anderen dat ze eens moest stoppen met dutten, want het was etenstijd. De jongeren zijn een hechte groep gaan vormen, vertelt Ibrahimovic: „Ze zijn familie van elkaar geworden. Ze hebben elkaars rug, zoals ze dat zeggen. Ze hebben verhalen met elkaar gedeeld die heel diep gaan.”

Soraia Filipa Borges vergelijkt de voorstelling met zingen: „Het is eng omdat je je kwetsbaar opstelt. Vooral omdat ik eerlijk zeg dat waar ik doorheen ben gegaan, erg vervelend was.” De kwetsbaarheid die ze toont, is niet voor niets. Het raakte haar toen mensen na de voorstelling naar haar toekwamen om te zeggen: ‘Jeetje, wat heb jij veel meegemaakt’. Eindelijk werd ze gezien en begrepen.